Zomergasten

Ik heb me, samen met een vriend van mij, wel eens afgevraagd hoe het VPRO programma 'Zomergasten' er uit zou zien als ik de gast zou zijn.

Welke fragmenten zou ik dan willen laten zien?

1. Dat van Pierre Janssen als hij een kunstvoorwerp beschrijft in Zomergasten 3 juli 1988 (hij was trouwens de allereerste Zomergast). Ik dacht dat het een klein beeld van een paard betrof die hij had meegenomen en op tafel zette. Heb een video van dat gegeven niet op internet kunnen terugvinden. Hoe Pierre Janssen dat beeldje beschreef met zijn voorliefde voor kunst vond ik geweldig. Ook hier was het credo de 'kunst van het kijken' en de schoonheid die kunst kan bieden. Hij wilde dit met al zijn kennis en geduld, op zijn karakteristieke manier, naar de kijker overbrengen.

2. The Salt of the Earth (2015 - Wim Wenders, Sebastião Salgado), een documentaire The Salt of the Earth over fotograaf Sebastião Salgado uit Brazilië. Een prachtige docu met geweldige fotografie van deze betrokken wereldburger. Ook in 2017 de tentoonstelling Genesis in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdan gezien.

3. Foto van een vrouwelijk naakt door fotograaf en schilder Breitner, gezien op de tentoonstelling in het Stedelijk Museum. (19 november tot 5 februari 1995).

4. Masterclass van filmregisseur Béla Tarr tijdens het International Film Festival Rotterdam (IFFR 2017). Was onder de indruk van zijn kijk op film en hoe hij andere jonge cineasten deelgenoot maakte van zijn manier van denken en werken. Scene van Werckmeister Harmonies van Béla Tarr in mooi zwart-wit laten zien.

5. Over de anarchiste Emma Goldman. Na het lezen (begin 1983) van haar autobiografie, 'Mijn Leven' deel 1 en 2, had ik een grote bewondering over hoe deze sterke vrouw haar mening vorm gaf en met een sterke overtuiging er ook naar leefde. Video. Ik was zo onder de indruk van haar strijd dat ik de twee boeken plus haar boek 'Essays en brieven' in een zelfgemaakte (rode) box heb geplaatst. Wil je meer weten over het verloop van haar leven hier de timeline. In de speelfilm Reds van regisseur Warren Beatty, over het leven van de Amerikaan John Reed, (1887-1920) die als enige Amerikaan begrafen ligt in het Kremiln, komt Emma Goldman ook in voor.

6. Prachtige choreografie NOWHERE / central scene / for Pina. NOWHERE werd in 2009 door Dimitris Papaioannou opgericht om de gerenoveerde hoofdpodium van het Griekse Nationale Theater in Athene in te huldigen. Deze centrale scène is gewijd aan de nagedachtenis van Pina Bausch. NOWHERE onderzoekt de aard van het theatrale podium zelf, een ruimtelijk mechanisme dat voortdurend wordt getransformeerd en opnieuw gedefinieerd door de menselijke aanwezigheid om elke plaats aan te duiden, en toch ontworpen om een ​​non-plaats te zijn. 26 performers meten en markeren de ruimte met behulp van hun lichaam en stellen zich tegenover de afmetingen en technische mogelijkheden ervan in een locatiespecifieke performance die nergens anders kan worden gepresenteerd.

7. Trip met de Transsiberië Express. Met vriend Walter zou ik in 2000 een trip maken (in dat jaar zouden we allebei 50 jaar oud worden) met de Transsiberië Express van Hoek van Holland naar Vladivostok, ongeveer 10000 km. We zouden dan bijna 3 weken onderweg zijn, als alles mee zou zitten. Het idee ontstond medio jaren '90 van de vorige eeuw. Het feest is alleen in onze hoofden werkelijkheid geworden, niet in de praktijk. Soms is het ook voldoende om er over te filosoferen dan het werkelijk te beleven. Het was goed zo. Mijn idee was om te ervaren hoe het zou zijn om opgesloten te zitten in een wagon, omringd door mensen die je niet kunt verstaan, mensen met een andere cultuur, de verveling en hoe daar mee om te gaan en hoe zouden Walter en ik op elkaar reageren in die drie weken treinen. Je moet ook bedenken dat we in die jaren niet zomaar bij elke station konden uitstappen om een paar dagen een stad te gaan bekijken (het waren roerige tijden, de Sovjet-Unie viel in 1991 uiteen, twee jaar na de val van de Berlijnse Muur). Neen, het was drie weken treinen.
Op zondag 26 februari 2006 een tentoonstelling in Brussel bezocht (op de laatste dag), samen met mijn vrienden Mari en Gerda. De tentoonstelling was in het Koninklijk Musea voor Kunst en Geschiedenis, in het Jubelpark en ging over de Transsiberië Express. Zoals de foto hieronder aangeeft is het duidelijk dat ik erg geïnteresseerd was in Rusland en deze spoorlijn.

8. Bill Viola - Three Woman (de video heeft geen geluid). Ik zag het werk van Bill Viola (videokunstenaar) voor het eerst tijdens een tentoonstelling in De Pont (2009) in Tilburg. Fascinerend!! Meer Bill Viola: Interview: Cameras are Keepers of the Souls.

9. Freek de Jonge, de Mars (Theatershow uit 1981).

10. De film Antigone (2019). Meelevend drama over opoffering, gerechtigheid en het leven van immigranten. Ik was zeer onder de indruk van dit beklemmende verhaal. Zie verder.

11. Werk van kunstenaar Gerhard Richter. Docu over zijn werk.

12. De intro sequentie van de film van Lars von Trier EUROPA (1991), is een ijzersterk en hypnotiserend begin in zowel beeld (rijdende trein, zwart-wit), muziek (van Joachim Holbek) als tekst (uitgesproken door Max von Sydow). Zelden zo iets gezien. "Je gaat nu naar mijn stem luisteren. . . Bij tien tellen bevindt u zich in Europa. . .” Zo begint Max von Sydows openingsvertelling in een perfecte timing met de muziek.

13. Tentoonstelling van het werk van William Kentridge. De opname van 'If We Ever Get to Heaven' heb ik gemaakt in het Eye Filmuseum in Amsterdam.

14. De wording een documentaire van Cherry Duyns uit 1988 waarin vijf kunstenaars (Hans van Manen, Carel Visser, Reinbert de Leeuw, Armando en Ida Gerhardt) gevolgd worden in hun werk, van ontwerp tot de finale uitvoering. 

Duyns' camera onderzoekt nauwkeurig, maar bescheiden de choreograaf, beeldhouwer, toondichter, schilder en dichteres. De montage zorgt voor een rode draad.
Ik was erg onder de indruk van Ida Gerhardt die minuten lang bij een rivier stond met een intense concentratie en drang, om wat ze zag in haar hoofd uit te drukken in woorden, die later een gedicht zouden vormen. Fascinerend.

Welke keuzefilm zou ik willen laten kiezen?

Reds uit 1981 van regisseur Warren Beatty of In the mood for love (2001) van Wong Kar-Wai of docu The Salt of the Earth ((2015 - W. Wenders, J. R. Salgado) of Werk Ohne Autor (2018 - F. Henckel von Donnersmarck), of ....