La Meglio Gioventù (deel 1 en 2)
2003 - Marco Tullio Giordana
Omschrijving
Zien is geloven. De Italiaanse familiekroniek La meglio gioventù (‘De beste jeugd’) duurt zes uur, maar de tijd vliegt voorbij. Na afloop van de film, die veertig jaar recente geschiedenis omspant, voelt de kijker zich bij de Romeinse familie Caratia horen. Hij is van de gezinsleden gaan houden. Het tekent de emotionele kracht van de film, die je misschien een superieure soap moet noemen.
Het is 1966. In Rome woont het gezin Caratia: een inventieve vader, die als zakenman altijd denkt dat een financiële klapper in aantocht is, en een aardse moeder, die het gezin, dat twee zonen en twee dochters telt, draaiende houdt. Het gezin hoort tot de betere middenklasse. Financiële problemen zijn er niet en een culturele opvoeding is vanzelfsprekend met een moeder die Italiaanse literatuur doceert. De film spitst zich snel toe op de twee zonen Nicola en Matteo. Beiden zijn in 1966 een jaar of twintig. Nicola is student medicijnen, Matteo studeert Italiaanse literatuur. Geen vuiltje aan de lucht in het zondagsgezin.
Tegen het decor van gebeurtenissen die de Italiaanse samenleving op zijn grondvesten deed schudden – terrorisme, massa-ontslagen, de moord op maffiabestrijder Giovanni Falcone – zien we het gezin Caratia ouder worden. Nicola komt tot rust in een praktisch idealisme. Als psychiater draagt hij zijn steentje bij aan de hervorming van de psychiatrie. Voor zijn politiek-dogmatische vrouw gaat dat lang niet ver genoeg. Zij verdwijnt om zich aan te sluiten bij de Rode Brigades. Het stelt Nicola voor een dilemma – mag je ongevraagd in iemands leven ingrijpen? – dat hij verstandig oplost.
Raadselachtig is Matteo, die het geluk in het leven niet kan pakken. Hij ligt altijd met anderen en vooral zichzelf overhoop. Het leidt tot zelfmoord, die een diepe wond slaat in de familie. De film geeft geen makkelijke psychologische verklaring voor zijn daad. Net als de familieleden moet de kijker op zoek naar een reden. Moeten we Matteo zien als een slachtoffer van de jaren zestig? Doorzag hij de leegte van de nieuwe vrijheid? Wilde hij wel meedoen, maar kon hij zich niet handhaven in de vrijgevochten sfeer? Of viel hij over de rand toen hij merkte dat hij als politieagent werkte voor een corrupte samenleving? Besefte hij dat zijn behoefte aan orde misbruikt werd door corrupte machthebbers?
La meglio gioventù roept terloops meer vragen op over de verhouding tussen individu en samenleving. In de laatste episode verdwijnt de politiek uit beeld: de helden zijn gesetteld, moegestreden en gaan van het leven genieten. We gunnen het hen, maar je kunt hun terugtocht ook zien als een nederlaag. Terwijl zij zich terugtrekken in het familieleven, breidt Berlusconi zijn imperium uit. Zijn naam valt niet één keer in de film.
Tijdens het filmfestival van Cannes 2003 won La meglio gioventù de Altadis-prijs (beste film Un Certain Regard-selectie). Giordana’s film, die door sommige critici al werd vergeleken met Edgar Reitz’ tv-serie Heimat (1984) en Bernardo Bertolucci’s Novecento (1976), trok in Italië en Frankrijk veel publiek.
Vertoning Filmclub 12-10-2004 (deel 1) en 19-10-2004 (deel2)
Waardering 4,6