Miriam van den Brink
‘Ik ben gepassioneerd door alles wat met film te maken heeft’, zegt Miriam van den Brink, wat allesbehalve een understatement is. Al jarenlang verzorgt ze de filmprogrammering voor Filmliga Oss en dit tot volle tevredenheid van de 1400 filmclubleden. Verder is ze wekelijks in een van de filmhuistheaters te vinden, want ze wil alle arthouse films hebben gezien. Films die haar enthousiast maken, kan ze overigens gerust een paar keer bekijken - in het geval van ‘Official Secrets’ zelfs tien keer! - want ze ontdekt elke keer iets nieuws. Ze zetelde onder meer in de filmjury VPRO Big Screen Award IFFR, volgt filmcursussen, gaat naar filmfestivals en neemt deel aan filmbeurzen. Hoe kijkt ze naar film? Waarop baseert ze haar keuze bij het programmeren? Werd ze ooit verrast door de reactie van het publiek? En wat vindt ze van Filmclub Schijndel?
Nederland ligt al dagen onder een dik sneeuwdeken als ik Miriam online spreek. ‘Fijn dat we met zo’n weer lekker binnen zitten’, lacht ze en ze steekt van wal.
Interview door: Gerda Baeyens 2021
‘In 1997 werd ik lid van Filmliga Oss en vrij snel maakte ik deel uit van de keuzecommissie. Tien jaar later werd ik voorzitter van die commissie en dat ben ik nog steeds. Samen met twee andere leden kies ik de films die we vertonen.’
Zit je wel eens in een spagaat tussen je eigen voorkeur en die van het publiek?
‘Eigenlijk niet… Ik draai niet voor mezelf, we draaien voor het publiek. Natuurlijk heb ik mijn eigen voorkeur. Ik hou van de wat zwaardere films en ben een groot voorstander van films over derdewereldlanden. Mijn man en ik hebben best veel gereisd en voor ons is zo’n film vaak een gevoel van herkenning. Maar iemand die niet in die landen is geweest, heeft veel minder voeling met dat soort films. Dat is dus iets om rekening mee te houden bij de keuze van films. Omdat alle drie leden van de keuzecommissie ook nog eens dezelfde smaak hebben, zijn we extra alert: als we met z’n drieën een film goed vinden, weten we dat er een gerede kans is dat onze leden de film minder waarderen. Zij vinden het namelijk belangrijk dat een film een goed verhaal heeft. De film moet wel degelijk een boodschap hebben maar mag ook niet al te zwaar of al te traag zijn.
Over een film als 'Beanpole' bijvoorbeeld was zowel ikzelf als Jac laaiend enthousiast. Toch beseften we meteen dat die niet geschikt was voor onze leden. Niet in Oss en niet in Schijndel. Het is namelijk een Russische film die erg traag verloopt. Onze leden willen toch wel het iets lichtere genre. De Pathé-achtige films.’
Betekent een veilige keuze dus per definitie de keuze voor lichtere films?
‘Alle films die we programmeren zijn kwaliteitsfilms. Laat daar geen discussie over bestaan. Maar ons uitgangspunt is dat mensen een gezellige avond moeten beleven. Een fijne film kijken, een drankje of hapje voor of na, gezellig napraten met andere leden. Ze zien het als een avondje uit. Ze betalen een lidmaatschap en daartegenover staat een tiental mooie films per jaar. Ik probeer samen met mijn clubje een goed programma samen te stellen waarvan je weet dat het publiek het apprecieert. Onze filmleden houden bijvoorbeeld niet zo van muziekfilms. Een film als 'Bohemian Rhapsody' zullen we dus nooit programmeren. De voorkeur van ons publiek gaat vooral uit naar waargebeurde verhalen. 'Official Secrets' heeft het bij ons ontzettend goed gedaan.
Niet in het minst ook door de goede acteerprestaties, want ook dat is belangrijk. Slecht acteerwerk kan het beste verhaal de das omdoen.’
Vreemd dat de smaak van het publiek zo kan verschillen. In Schijndel behaalde Bohemian Rhapsody juist de hoogste score tot nu toe (4,92).
‘Filmliga Oss bestaat al 53 jaar en sommige leden zijn er al vanaf het begin bij. Ons publiek is eerder aan de oudere kant. De meesten zijn ruim in de zeventig. Ik denk dat Filmclub Schijndel iets jongere leden heeft. Die hebben wel voeling met Queen. Zij zijn de doelgroep.’
Heb je de afgelopen jaren de filmsmaak van het publiek zien veranderen?
‘Zeer zeker. Vroeger waren mensen veel meer in voor experimentele extravagante films. Films van Fassbinder of een film als 'Blowup'. Er kon ook wel een trage film tussendoor. Daar moet je nu echt niet meer mee aankomen.
We hebben ooit de film 'Her' geprogrammeerd. Die heeft toen zo’n slechte waardering gekregen! We hadden bij voorbaat al ingecalculeerd dat die film iets moeilijker zou liggen, maar dat hij zo slecht zou scoren! De meeste mensen vonden hem minder goed tot slecht. Dat hadden we niet verwacht. Misschien kwamen een aantal dingen te dichtbij…. We weten het niet…’
Ga je dan met het publiek hierover in gesprek? Vertel je waarom je een film als Her toch wilde laten zien?
‘Neen, dat doe ik niet. Ik weet dat Jac wel elke keer een praatje houdt. Dat is ook goed, want het geeft je de gelegenheid om een film te duiden. Je kunt uitleggen waar je als publiek op moet letten om de film beter te begrijpen. Filmliga Oss krijgt wel geregeld mailtjes na een film en die worden individueel beantwoord. Smaak is nu eenmaal moeilijk te vatten. Er valt niet over te twisten. Gelukkig maar. Met ruim 1400 leden kun je het uiteraard nooit 100% goed doen. Zelfs bij een uitstekende film zijn er toch een paar mensen die een slechte score geven. Hoe iemand een film waardeert, hangt bovendien af van het moment, iemands stemming of fase in het leven. Als je net uit een echtscheiding komt, zul je je misschien eerder aangesproken voelen door een film over dat thema. Of misschien juist niet! Ook de locatie kan bepalend zijn voor de waardering van een film. Ik herinner me dat we 'Schapenheld' bekeken in de Schaapskooi. Dat vond ik zo bijzonder! Die hele entourage! We zaten echt naast de schapen. Dat zijn zulke bijzondere momenten. Een film die ook indruk maakte was 'The Kid' met Charlie Chaplin. Ik zag hem in de kerk van Schijndel. Een film zonder woorden, maar met begeleidende orgelmuziek. Kippenvel!’
Hoe leerde je Filmclub Schijndel kennen?
‘Ik heb het even opgezocht want ik dacht wel dat je dat zou willen weten’, lacht ze. ‘Ik ken Jac en Anja sinds 2010. Dat jaar ging ik voor het eerst naar de filmbeurs in de Verkadefabriek. Ongeveer honderdvijftig programmeurs komen er samen. Je gaat met elkaar in gesprek over films. Je bevraagt elkaar. Dan blijkt dat bij dezelfde film, iedereen zijn eigen beelden heeft gezien en zijn eigen ideeën daarbij heeft. Soms denk je dan ‘verhip, dat heb ik eigenlijk helemaal niet opgepikt!’ met als gevolg dat je je mening wel eens bijstelt. Die interactie maakt het zo bijzonder. Ik heb Jac daar leren kennen en waarderen. Hij is uiterst gedreven en zeer deskundig op het gebied van film en filmtechniek.’
Kijk je net als hem met een visuele blik naar een film? Hoe belangrijk is het verhaal voor jou?
‘Het visuele aspect vind ik inderdaad bepalend net als de muziek in de film. Het verhaal is voor mij wat meer van ondergeschikt belang. Tegelijk besef ik dat onze leden het verhaal juist wel belangrijk vinden. Dus daar selecteren we ook op. Daarom scoorde Official Secrets zo goed..’
Filmclub Schijndel kijkt waarschijnlijk met een jaloerse blik naar jullie ledenaantal. Zijn er omgekeerd ook aspecten aan onze filmclub waar jij onder de indruk van bent?
‘Waar Schijndel heel sterk in is, is het organiseren van diverse evenementen. In Oss draaien we elke week gewoon een film. Daarnaast hebben we de ontbijtbios. That’s it! Jullie hebben twee verschillende locaties (Spectrum en Gasthuis) en dat geeft toch wat meer ruimte om te experimenteren. Ik vind het ook erg knap dat er ruimte is voor projecten als ‘De hele wereld woont in Schijndel’. Verder vind ik dat jullie een sterk team vrijwilligers hebben.’
Filmclubs zijn steeds professioneler geworden en natuurlijk hebben ze in de loop der jaren de nodige uitdagingen gekend. Met welke uitdaging hebben ze in deze tijd te maken?
Miriam hoeft niet lang na te denken: ‘Jonge mensen erbij betrekken. Daar moeten we echt aan werken. Ik merk dat we wel nieuwe aanwas aantrekken. Vijftigers van wie de kinderen zijn uitgevlogen, waardoor ze weer tijd hebben om een film te zien. Of corona ons al dan niet in de wielen rijdt, weet ik niet. Ik weet wel dat heel wat mensen het afgelopen jaar platforms als Netflix en Amazon hebben ontdekt. Ikzelf heb ook geprobeerd een film via streaming platforms te bekijken, maar ik vond het niks. Ik miste de beleving van de bioscoopzaal. Ik hoop dat veel mensen dezelfde mening zijn toegedaan. Ik hoop dat ze de liefde voor arthouse films behouden en naar de bioscoop blijven gaan.’